محمدملائکة بن محمدتقی برغانیملامحمد ملائکه از آل برغانی که از خاندان‌های مشهور علمی و زعمای مذهبی قزوین و برغان است بودند. ۱ - مشخصاتاو فرزند ملامحمدتقی، اولین شخص از این خاندان بود که به برغانی مشهور شد. [۱]
محمدصالح بن محمد برغانی، موسوعه البرغانی فی فقه الشیعه، ج۱، ص۱۴، مقدمه عبدالحسین صالحی، ج ۱، تهران (بی تا).
علوم ادبی و مقدمات را در قزوین فراگرفت، سپس در حوزه درس پدرش و سید نصراللّه حائری ، معروف به مدرّس الطفّ (مقتول در ۱۱۵۸)، فقه و اصول و حدیث و تفسیر و کلام آموخت و نزد ملاّ اسماعیل خواجویی (متوفی ۱۱۷۳) به تحصیل فلسفه پرداخت. چند سال در کربلا به تدریس و اقامه نماز جماعت اشتغال داشت، سپس به ایران بازگشت و به درخواست مردم قزوین، به منظور تصدّی شؤون دینی و علمی، در آن شهر ماند. ورود او به قزوین با دسته بندیهای اخباری و اصولی همزمان بود. به سبب موضعگیری صریح در برابر اخباریان ، که غالباً از شاگردان و طرفداران ملا خلیل قزوینی (متوفی ۱۰۸۹) بودند، و مناظره با برخی از عالمان بزرگ ایشان، با اعتراض و هجوم طرفداران نظریه اخباری روبرو شد که به تبعید او به برغان انجامید. برغانی علاوه بر توسعه و تجدید بنای مسجد جامع برغان ، که به طرزی زیبا و هنری ساخته شده است، چند کتاب در فقه و تفسیر و کلام نیز نوشت، از آن جمله است: تحفه الابرار در تفسیر قرآن . [۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱، ص۱۵۰، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲ - فرزنداناز میان چهار فرزند او سه تن به نامهای شیخ محمّدتقی، معروف به شهید ثالث، ملامحمد صالح و ملامحمدعلی شهرت بسزایی دارند. ۳ - پانویس
۴ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل برغانی»، شماره۹۷۹. |